Logopedia

Szanowni Rodzice !

W związku z sytuacją zagrożenia epidemicznego w naszym kraju i zarządzeniu dotyczącemu zdalnego nauczania Państwa dzieci, zwracamy się do Was drodzy rodzice o pomoc w opanowaniu umiejętności prawidłowej wymowy dzieci uczęszczających na terapię logopedyczną.

Poniżej przedstawiamy kilka ćwiczeń logopedycznych, które możecie wykonywać z dzieckiem w domu. Prosimy o znalezienie chociaż 10 minut każdego dnia na ćwiczenia. Wybierzcie stałą porę, aby ćwiczenia stały się stałym rytuałem dnia. Niech będzie to forma zabawy, aby dziecko było zainteresowane . Prosimy, bądźcie cierpliwi , gdy coś nie wychodzi, nie zniechęcajcie się, a razem będziemy cieszyć się z sukcesu dziecka.

Chętnie udzielimy Państwu dodatkowych informacji i odpowiemy na pytania, podzielimy się też rożnymi kartami pracy i dodatkowymi ćwiczeniami. Jeżeli są Państwo zainteresowani prosimy pisać na adres :

pietrkiewiczk@wp.pl oraz acelebucka@wp.pl

Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci przedszkolnych

1. Ćwiczenia słuchowe – stanowią one bardzo ważną grupę ćwiczeń logopedycznych, ponieważ często opóźnienia czy zaburzenia rozwoju mowy pojawiają się na skutek opóźnień rozwoju słuchu fonematycznego/ tzw. słuchu mownego/. Stymulując funkcje słuchowe przyczyniamy się do rozwoju mowy dziecka. 

Przykłady dla dzieci młodszych: 

• „ Co słyszę?” – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy.
• „ Zgadnij, co wydało dźwięk?” – uderzanie pałeczką w szkło, fajans, metal, kamień, drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze / np. piłki, kasztana, kamienia/, rozpoznawanie odgłosu przez dzieci.
• Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.
• Uderzanie o siebie klockami, łyżeczkami, garnuszkami; uderzanie łyżeczką o pustą szklankę, o szklankę z wodą, klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru, przelewanie wody( z wysokości, z niska), drapanie po szkle, papierze, stole.
• Rozpoznawanie głosu, szmeru, źródła dźwięku – miejsca, kierunku, odległości, ilości dźwięków (dużo- mało), głośności ( cicho – głośno).
• Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
• Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.
• Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.
• Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.

Przykłady dla dzieci starszych: 

• Wyróżnianie wyrazów w zdaniu. ( stawiamy tyle klocków, rysujemy tyle kółeczek, klaszczemy tyle razy ile słów słyszy dziecko w wypowiadanym zdaniu).
• Wydzielanie sylab w wyrazach poprzez wystukiwanie sylab, wyklaskiwanie, badanie ile razy opadnie żuchwa / na ręce/ przy wybrzmiewanie sylab.
• Nazywanie obrazków – dziecko kończy wyraz po pierwszej sylabie wypowiedzianej przez logopedę, nauczyciela, rodzica, a potem odwrotnie – dziecko zaczyna.
• Dzielenie na sylaby imion dzieci / na początku łatwych/.
• Wyszukiwanie imion dwu- i trzysylabowych.
• Wyszukiwanie słów z podaną przez n-la sylabą.
• Rozpoznawanie określonej sylaby w rozsypance sylabowej, np. ba, pa, ta, da, la, ra.
• Wyszukiwanie imion rozpoczynających się od samogłoski, następnie od podanej spółgłoski.
• Wydzielanie spółgłosek nagłosowych przez przedłużanie nagłosu, np. ssssamolot, szszszafa. Przy pomocy ilustracji – wyszukiwanie przedmiotów, których nazwy rozpoczynają sią na daną głoskę.
• Wydzielanie spółgłoski wygłosowej.
• Dzielenie na głoski łatwych a następnie coraz trudniejszych słów.
• Ćwiczenia z paronimami: bułka – półka, domek –Tomek, koza – kosa itp.
• Rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej

2. Ćwiczenia oddechowe – poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe. 

Przykłady: 

• Wdech nosem ( usta zamknięte) i wydech ustami.
• Dmuchanie na płomień świecy.
• Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
• Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
• Chłodzenie „ gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.
• „ Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
• Chuchanie na zmarznięte ręce.
• Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.
• Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.
• Nadmuchiwanie balonika.
• Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
• Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.
• Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
• Liczenie na jednym wydechu.
• Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.
• Powtarzanie zdań szeptem.
• Naśladowanie śmiechu różnych osób:
• – staruszki: che- che- che
• – kobiety – wesołe cha- cha- cha
• – mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho
• – dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.

3. Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych – u  większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych / języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego/.. Czasem przyczyną wady wymowy są nieprawidłowości w budowie anatomicznej narządów mowy, np. zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, przerośnięty język, zbyt duża masa języka, rozszczep wargi itp. Przyczyną bywają także, szczególnie u dzieci młodszych, nieprawidłowe nawyki związane z połykaniem lub oddychaniem. Konieczne są w tych wszystkich wypadkach ćwiczenia motoryki narządów mowy oraz ćwiczenia prawidłowego połykania. Optymalną sytuacją byłoby, gdyby ćwiczenia prowadzone były według zaleceń logopedy.

Ćwiczenia warg: 

• Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
• Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
• Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
• Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
• Cmokanie.
• Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
• Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi  i odwrotnie).
• Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.
• Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e,  u-a-i-o-e-y,  o-a-y-i-u,  e-y-i-o-a-u,            u-i-y-a-o.
• Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,  i-a,  u-o,  o-i,  u-i,  a-o, e-o  itp.
• Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
• Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
• Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

Ćwiczenia języka: 

• „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
• Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
• Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
• Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
• Kląskanie językiem.
• Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
• Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust.
• Rurka – wargi ściągnięte  i zaokrąglone unoszą boki języka.
• Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
• Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
• Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie: 

• Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.
• Płukanie gardła ciepłą wodą.
• „Chrapanie” na wdechu i wydechu.
• Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.
• Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk…
• Wypowiadanie sylab / jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi, ago, egę itp.
• Nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze.

Ćwiczenia policzków: 

• Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
• Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”.
• Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
• Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
• Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

Ćwiczenia prawidłowego połykania – wyrobienie nawyku połykania z językiem ułożonym na wałku dziąsłowym/: 

• Unoszenie języka na wałek dziąsłowy za górnymi zębami przy otwartych a następnie zamkniętych ustach.
• Lizanie czubkiem języka wałka dziąsłowego.
• Trzymanie czubkiem języka cukierka tik-tak przy wałku dziąsłowym, jednoczesne połykanie śliny.
• Ćwiczenie jak wyżej z kawałeczkiem czekolady przyklejonym do wałka dziąsłowego.

Przedstawione ćwiczenia są propozycją, nie musicie Państwo wykonywać ich wszystkich jednego dnia . Życzymy udanej zabawy !

Logopeda:

Katarzyna Pietrkiewicz

Aleksandra Sieradzka